ملاحظات اخلاقی در فناوری های نوین ژنتیک با نگاه ویژه به محصولات تراریخته

تحقیقات ژنتیکی در ابتدا عموماً برغربال­گری و تشخیص برخی بیماری­های شناخته شده­ی ارثی متمرکز بود. بعد از تکمیل پروژه ی ژنوم انسان، مطالعات به تشخیص و درمان بیماری های غیرواگیر و سلامت عمومی پرداخت؛ سپس در شکل جدید فناوری های ژنتیک علاوه بر تشخیص و درمان بیماری های ژنتیکی، تولید داروهای نوترکیب، تقویت ژنتیکی، ایجاد ارگانیسم های تغییریافته ی ژنتیکی و استفاده از آن مدنظر قرار گرفت. موجودات تراریخته، نقطه ی عطف این قبیل نوآوری ها است. این موجودات دارای ترکیبات ژنتیک متفاوت هستند که توسط علم بیوتکنولوژی ایجاد شده اند. در سال های اخیر، استفاده از این فرآورده ها به خصوص در زمینه ی مسائل کشاورزی و دامداری رایج شده است. در دنیای امروز به دلیل کمبود منابع برای رهایی از فقر و گرسنگی، بشر ناگزیر به استفاده از فناوری در مصارف گوناگون شده است. تغییرات ژنتیکی باعث افزایش تولیدات کشاورزی، دامداری، برخی از داروها، واکسن و مصارف گوناگون می شود. علی­رغم سودهایی که مهندسی ژنتیک و تولید این موجودات می توانند برای انسان داشته باشند، این تغییرات ممکن است خطراتی نیز داشته باشند و از طرفی ممکن است نگرانی های اخلاقی در ارتباط با کاربرد این فناوری وجود داشته باشد. در این مطالعه­ی مروری سعی شده است که مباحث اخلاقی پیرامون استفاده از این فناوری مطرح شوند و از منظر چهار اصل اخلاق زیستی مورد واکاوی قرار گیرند. برای این منظور، ابتدا کلیدواژه ها در منابع علمی جست وجو و پس ازطبقه بندی و دسته بندی اطلاعات، ملاحظات اخلاقی از منظر چهار اصل اخلاق زیستی واکاوی شد. در بخش نتایج، ابتدا در رابطه با سود و خیری که این محصولات برای مردم جهان دارد و کمکی که به حفظ منابع محدود در زمینه های مختلف دارند اشاره می شود و سپس، آسیب هایی که ممکن است در زمینه های مختلف وارد کنند مورد اشاره قرار می­گیرند، ملاحظات مربوط به تولید انبوه و مصرف عمومی آن توسط مردم از قبیل احترام به اتونومی افراد، اطلاع رسانی کافی مبنی بر فواید و مضرات این محصولات، نوع برچسب گذاری آن ها پرداخته می­شود و در پایان به بحث عدالت و ارزیابی کلی فواید و زیان ها و میزان هزینه اثربخشی آن در جامعه می پردازد.